วัตถุประสงค์สำคัญของบทความนี้เพื่อนำเสนอข้อสังเกตเกี่ยวกับการปฏิบัติงานศึกษาสภาวะเศรษฐกิจและสังคมของท้องที่ที่จะทำการวิจัยกับราษฎรซึ่งเป็นเกษตรกร ข้อสังเกตต่างๆ ที่จะกล่าวถึงในบทความนี้ได้จากประสงการณ์ของผู้เขียนซึ่งเคยเกี่ยวข้องกับการศึกษาสภาวะเศรษฐกิจและสังคมเบื้องต้นของโครงการวิจัยบางโครงการ เช่น โครงการวางแผนงานการเกษตรของนิคมสร้างตนเองพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี (พ.ศ. 2516) โครงการพัฒนาชนบทลุ่มน้ำแม่กลอง (พ.ศ.2517) และโครงการวิจัยปลูกพืชเหลื่อมฤดู มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์-ไอดีอาร์ซี (พ.ศ.2519) ข้อสังเกตจากประสบการณ์ดังกล่าวอาจมีข้อแตกต่างและหรือข้อจำกัดเมื่อนำไปเปรียบเทียบกับลักษณะนั้นๆ ในท้องที่หรือโครงการวิจัยในต่างภูมิภาค ซึ่งมีสิ่งแวดล้อมทางด้าน พืช ดินฟ้าอากาศ และระดับของเทคโนโลยีทางการเกษตรแตกต่างกัน