บทคัดย่อ
งานวิจัยครั้งนี้เป็นการปรับปรุงและประเมินแบบจำลองการเจริญเติบโตของข้าว ภายใต้ระบบ FARMSIM ที่มีพื้นฐานมาจากแบบจำลองการเจริญเติบโตของข้าว Oryza_0 กับพันธุ์ข้าวของไทย โดยทำการพัฒนาปรับปรุงแบบจำลองภายใต้โปรแกรม STELLA ที่สามารถทำการจำลองระยะพัฒนาการรวมถึงการเจริญเติบโตและผลผลิตของข้าวพันธุ์ไทย การวิจัยเริ่มจากการทำการปลูกข้าว ณ แปลงทดลองของสถานีวิจัยเกษตรชลประทาน ศูนย์วิจัยเพื่อเพิ่มผลผลิตทางเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงเดือนพฤศจิกายน 2549 โดยใช้พันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์ชัยนาท 1 ทำการปลูก 2 วันปลูก ได้แก่วันที่ 16 พฤษภาคม และ 16 มิถุนายน 2549 โดยปลูกในกระถางและแปลงทดลอง ทำการติดตามระยะพัฒนาการ เพื่อสร้างส่วนของแบบจำลองเพื่อประเมินระยะพัฒนาการ และข้อมูลการเจริญเติบโตของข้าวเพื่อใช้เป็นข้อมูลในการปรับค่าสัมประสิทธิ์ที่เกี่ยวกับการใช้ไนโตรเจน และการถ่ายโอนมวลชีวภาพ ผลการทดสอบแบบจำลองการเจริญเติบโตของข้าวภายใต้ระบบ FARMSIM ที่ได้รับการปรับปรุง พบว่า แบบจำลองสามารถจำลองระยะพัฒนาการเจริญเติบโตของข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 ที่ ระยะออกรวง และระยะสุกแก่ทางสรีระ ทั้ง 2 วันปลูก ได้ไกล้เคียงกับค่าที่ได้จากการสังเกต โดยมีค่าความคลาดเคลื่อนของพัฒนาการเจริญเติบโตทั้ง 2 ระยะ เฉลี่ย ± 3 วัน ส่วนในข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 แบบจำลองสามารถจำลองระยะพัฒนาการเจริญเติบโต ได้ไกล้เคียงกับค่าที่ได้จากการสังเกต โดยมีค่าความคลาดเคลื่อนของพัฒนาการเจริญเติบโตทั้ง 2 ระยะ เฉลี่ย ± 6 วัน ในการจำลองน้ำหนักแห้งรวม พบว่า แบบจำลองสามารถจำลองค่าน้ำหนักแห้งรวมของข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 และพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 ทั้ง 2 วันปลูกได้ใกล้เคียงกับค่าสังเกต และมีทิศทางการสะสมน้ำหนักมวลชีวภาพเช่นเดียวกันกับค่าสังเกต ส่วนการจำลองผลผลิตที่ได้จากแบบจำลองพบว่า ข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 และพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 ได้ผลผลิตจากการจำลองเฉลี่ย 753 และ 867 กก./ไร่ ซึ่งมากกว่าค่าสังเกตเฉลี่ย 671 และ 809 กก./ไร่ ตามลำดับ