งานวิจัยเพื่อปรับใช้ในการแก้ปัญหาการผลิตในไร่นาเกษตรกร จำเป็นต้องผ่านกระบวนการทดสอบเทคโนโลยีการผลิต พร้อมทั้งศึกษาผลตอบสนองของเกษตรกรต่อเทคโนโลยีแผนใหม่ที่นำเข้าไปนำทดสอบ แนวทางงานวิจัยระบบการทำฟาร์ม เป็นแนวทางหนึ่งของการพัฒนางานวิจัยเพื่อปรับใช้ที่เน้นถึงประสิทธิภาพของกระบวนงานถ่ายทอดเทคโนโลยีให้สอดคล้องกับความต้องการของเกษตรกร งานวิจัยในไร่นาเกษตรกร เป็นส่วนประกอบสำคัญของงานวิจัยระบบการทำฟาร์ม ซึ่งดำเนินงานต่อจากการวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน เพื่อเข้าใจสถานภาพของระบบการผลิตและความสัมพันธ์ของระบบนั้นกับเทคโนโลยีที่ได้จากงานวิจัยในสถานีทดลอง เพื่อคิดค้นและสร้างเทคโนโลยีที่จะปรับปรุงของระบบเดิม หรือเปลี่ยนแปลงให้เป็นระบบใหม่ (Pluknett et al. 1985) บทความนี้จะรายงานเกี่ยวกับการดำเนินงานทดลองในไร่นาเกษตรกร ที่มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการเพิ่มผลผลิตพืช ซึ่งประเภทของงานดังกล่าว เป็นขั้นตอนหนึ่งของงานวิจัยในไร่นาเกษตกรโดยใช้แนวคิดของงานวิจัยระบบฟาร์ม บทความนี้จะเริ่มด้วยการกล่าวถึงขั้นตอนของแนวทางงานวิจัยระบบฟาร์มพอสังเขป หลังจากนั้นจะอธิบายกรณีศึกษา 2 เรื่อง ซึ่งเน้นปัจจัยการเพิ่มผลผลิต ซึ่งทั้ง 2 กรณีนี้ใช้แนวทางการศึกษา การวางแผนและวิธีการวิเคราะห์เหมือนกัน แต่ผลการศึกษาของแต่ละกรณีนำไปสู่ขั้นตอนของการดำเนินงานวิจัยระบบฟาร์มที่แตกต่างกัน ทั้งนี้เพื่อชี้ให้เห็นถึงวงจรของระบบงานวิจัยในไร่นาเกษตรกร