เป็นการประเมินความเป็นประโยชน์ได้ของปุ๋ยหินฟอสเฟสจากแหล่งผลิตที่ จ.ลำพูน ในระบบการปลูกพืชแบบ ข้าว - ถั่วเหลือง มีการปลูกในดินชุดลำปาง ซึ่งเป็นพื้นที่นาของเกษตรกร ตำบลชมพู อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ระหว่างปี 2526 - 2529 การทดลองปีแรกได้ปลูกข้าวพันธุ์เหนียวสันป่าตองในฤดูฝนใช้แผนการทดลองแบบ RCB มี 3 ซ้ำ ประกอบด้วย 4 ตำรับ คือปุ๋ยทริปเปิลซูปเปอร์ฟอสเฟต (TSP.) อัตรา 0.6 กก. P2O5 ต่อไร่ ปุ๋ยหินฟอสเฟส อัตรา 200 และ 400 กก. ต่อไร่ และหลังจากเก็บเกี่ยวข้าวได้ปลูกถั่วเหลืองพันธุ์ สจ.4 ตามลงไปในพื้นที่เดียวกันในฤดูแล้ง โดยใช้แผนการทดลองแบบ spilt plot ซึ่งตำรับใน main plot คือผลตกค้างของปุ๋ยจาก 4 ตำรับ ที่ใส่ในฤดูทำนา และตำรับใน sub-plot ประกอบด้วยปุ๋ย TSP. ที่ใส่ลงไปใหม่อีก 4 อัตรา คือ 0 , 3 , 6 และ 12 กก. P2 O5 ต่อไร่และได้ประเมินเฉพาะผลตกค้างของปุ๋ยฟอสเฟสต่อมาอีกในปีที่ 2 โดยใช้ข้าวพันธุ์ สจ.5 ในฤดูฝนและฤดูแล้งตามลำดับ ผลการทดลองพบว่า ข้าวไม่ตอบสนองต่อปุ๋ยฟอสเฟสในแง่ของผลผลิต จากการทดลองทั้ง 3 ปี โดยให้ผลผลิตเฉลี่ยในปี 1, 2 และ 3 คือ 635,808 และ 705 กก. ต่อไร่ ตามลำดับ สำหรับถั่วเหลืองที่ปลูกตามหลังข้าวนั้นในปีแรกพบว่ามีการตอบสนองต่อปุ๋ยฟอสเฟสทั้งในส่วนที่ลงไปใหม่ และที่เป็นผลตกค้าง เฉพะที่เป็นผลตกค้างของปุ๋ยหินฟอสเฟส อัตรา 200 กก.ต่อไร่ จากที่ใส่ให้กับข้าวแต่เพียงอย่างเดียวนั้น ทำให้ถั่วเหลืองที่ปลูกตามมีผลผลิตเพิ่มขึ้นจาก 78 กก. ต่อไร่ ของแปลงที่ไม่ใส่ปุ๋ยฟอสเฟตเป็น 439 กก. ต่อไร่ ซึ่งเป็นผลผลิตที่สูงกว่าการใส่ปุ๋ย TSP. ลงไปใหม่ในฤดูแล้งแต่เพียงอย่างเดียวในอัตรา 12 กก. P2O5 ซึ่งให้ผลผลิตคือ 360 กก. ต่อไร่ และเป็นความแตกต่างที่มีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ สำหรับปุ๋ยหินฟอสเฟสอัตรา 400 กก. ต่อไร่นั้น ให้ผลไม่แตกต่างจากอัตรา 200 กก. ต่อไร่ ส่วนในปีที่ 2 และ 3 พบว่าปุ๋ยหินฟอสเฟสทั้ง 2 อัตรา ยังมีผลตกค้างและให้ผลผลิตถั่วเหลืองของแต่ละปีอยู่ในระดับใกล้เคียงกัน ซึ่งให้ผลผลิตโดยเฉลี่ยในปีที่ 2 และ 3 คือ 262 และ 357 กก. ต่อไร่ โดยลำดับ ในขณะที่แปลงไม่เคยใส่ปุ๋ยฟอสเฟสมาก่อนให้ผลผลิตในปีที่ 2 และ 3 คือ 70 และ 78 กก. ต่อไร่ ตามลำดับ สำหรับผลตกค้างของปุ๋ย TSP. นั้นให้ผลผลิตถั่วเหลืองสูงกว่าแปลงที่ไม่เคยใส่ปุ๋ยฟอสเฟสมาก่อน แต่เป็นความแตกต่างที่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ