บทคัดย่อ
การใช้ประโยชน์ที่ดินบนที่ดกอนทำการเพาะปลูกพืชไร่โดยอาศัยน้ำฝนเป็นหลัก จะมีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงไรนั้น ขึ้นอยู่กับวิธีการจัดการที่ดินหลังจากบุกเบิกแล้ว โครงการพัฒนาที่ดินเพื่อการเกษตรภาคเหนือโดยฝ่ายวิชาการ สำนักงานพัฒนาเขต 6 กรมพัฒนาที่ดิน จึงได้ศึกษาอิทธิพลของการบุกเบิกพัฒนาพื้นที่โดยใช้แรงงานคน เปรียบเทียบกับการใช้เครื่องจักรกล ร่วมกับระบบการปลูกพืชไร่แบบต่าง ๆ งานทดลองดำเนินการที่สถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดลำปาง ระหว่างปี 2527 ถึงปี 2528 ผลการศึกษาพบว่า วิธีการบุกเบิกพัฒนาพื้นที่โดยใช้เครื่องจักรกลจะทำให้เกิดกการสูญเสียดินและน้ำมากกว่าวิธีการบุกเบิกโดยใช้แรงงานคน กล่าวคอมีปริมาณการสุญเสียดินเพิ่มขึ้น 12 เท่า และมีปริมาณการสูญเสียน้ำในรูปของน้ำไหลบ่าเพิ่มขึ้น 4.7 เท่า ปริมาณการสูญเสียดินและน้ำ จากวิธีการบุกเบิกพัฒนาที่ดินโดยใช้เครื่องจักรกลและลดลง ถ้าใช้ระบบการปลูกพืชเพื่อการอนุรักษ์ที่เหมาะสม ซึ่งสามารถปกคลุมดินได้ตลอดฤดูฝน และเพิ่มอินทรีย์วัตถุให้กับดินได้สูงขึ้น เช่น ถั่วดำเป็นปุ๋ยพืชสดตามด้วยข้าวไร่ , ข้าวโพดเหลี่อมด้วยถั่วดำ , ถั่วลิสงตามด้วยถั่วเขียว และถั่วลิสงเหลื่อมด้วยถั่วมะแฮะ