รายละเอียดบทคัดย่อ


วิโรจน์ ชลวิริยะกุล, หรรษา ฐิติโภคา และ สุพัฒน์ วิรัตน์พงษ์. 2535. การศึกษาพัฒนารูปแบบการเกษตรแบบผสมผสานในพื้นที่เป้าหมาย.  ใน: รายงานการสัมมนาระบบการทำฟาร์ม ครั้งที่ 9 : . ระหว่างวันที่ 24-27 มีนาคม 2535 ณ โรงแรมภูเก็ตเมอร์ลิน จ.ภูเก็ต.  น.139-159.

บทคัดย่อ

         เป็นการศึกษารูปแบบการเกษตรแบบผสมผสาน ที่ได้พัฒนาปรับปรุงจากเกษตรกร ซึ่งเน้นการผสมผสานในและระหว่างกิจกรรมการผลิต โดยใช้ผลพลอยได้จากไร่นาเพือให้ได้รูปแบบการเกษตรแบบผสมผสานที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ เศรษฐกิจและสังคมของเกษตรกร สำหรับการขยายผลในพื้นที่เป้าหมายของโครงการพัฒนาการเกษตรผสมผสาน ทำการศึกษาในเขตพื้นที่โครงการชลประทานสูบน้ำทุ่งวัดสิงห์ อ.วัดสิงห์ และ อ.หันคา และท่าฉนวน - วัดโคก อ.มโนรมย์ จ.ชัยนาท ระหว่างเดือนตุลาคม 2531 ถึงธันวาคม 2534 มีฟาร์มตัวอย่างหลัก 8 ราย และเกษตรกรร่วมอีก 81 ราย มีกิจกรรมทดสอบและสาธิต 37 กิจกรรม โดยทำการศึกษาและพัฒนาในด้านการใช้ พันธุ์พืช พันธุ์สัตว์ และเทคโนโลยีที่ปรับให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่และเกษตรกรเองทั้งนี้ มีการติดตามให้คำแนะนำแก้ปัญหาเป็นประจำ และเกษตรกรทำการบันทึกข้อมูลในบัญชีฟาร์มรวมทั้งมีการสอบถามข้อมูลในการประเมินผลด้วย นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมการส่งเสริมและเผยแพร่ผลงานควบคุ๋กับการศึกษาให้แก่เกษตรกร 834 ราย ในรูปแบบต่าง ๆ รวม 11 กิจกรรม ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการเกษตรแบผสมผสานที่มีผลในทางปฏิบัติและมีความเป็นไปได้ในทางเศรษฐกิจและสังคม โดยจำแนกเป็นกลุ่มกิจกรรมที่ได้ผลดีมาก มี 12 กิจกรรม ได้แก่ การใช้พันธุ์ดีและเทคโนโลยีในการเพิ่มผลผลิตข้าว การใช้พันธุ์ข้าวสุพรรณบุรี 90 เพื่อต้านทานเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล และโรคไหม้ การทำนาปี - นาปรัง การปลูกพืชผักสวนครัว การปลูกสร้างสวนผลไม้ การปลูกกล้วยแซมไม้ผล การเลี้ยงโคเนื้อ การเลี้ยงไก่พื้นเมือง การปลูกถั่วฝักยาวบนคันนา การเลี้ยงปลาในบ่อ การเลี้ยงปลาโดยใช้มูลสัตว์เป็นอาหารสมทบ และการปลุกผักกระเฉดในร่องสวนไม้ผล กิจกรรมที่ได้ผลดีมี 15 กิจกรรมได้แก่ การปลูกพืชอาหารสัตว์ในไร่นา การใช้ปุ๋ยคอกเพื่อการปลูกไม้ผลและพืชผัก การทำและใช้ปุ๋ยหมักเพื่อการปลูกไม้ผลและพืชผัก การขยายพันธุ์ไม้ผล การปลูกไม้ยืนต้นโตเร็ว การปลูกแตงกวาใต้ทรงพุ่มไม้ผล การปลูกข้าวโพดหวานแซมไม้ผล การเลี้ยงปลาในร่องสวนผลไม้ การเลี้ยงโคโดยผลพลอยได้เสริมหลังการเลี้ยงปล่อย การเลี้ยงเป็ดไข่ การเปลี่ยนยอดพันธุ์ดีกับมะม่วงและมะสัง การปลูกพืชไร่ (ตระกูลถั่ว) หลังนา การเลี้ยงโคพันธุ์สวยงาม สุกรแม่พันธุ์ และสุกรพ่อพันธุ์ กิจกรรมที่ได้ผลปานกลางมี 6 กิจกรรม ได้แก่ การเลี้ยงปลาในนาข้าว กระเพาะเห็ดฟาง การเพาะถั่วงอกการปลูกข้าวโพดฝักอ่อนเพื่ออุตสาหกรรม การปลูกข้าวโพดเทียนก่อนทำนาปรังและการเลี้ยงสุกรขุน ส่วนกิจกรรมที่ไม่ได้ผลมี 4 กิจกรรม ได้แก่ การเลี้ยงเป็ดเทศ การเลี้ยงไก่ไข่กับไก่พื้นเมือง แบบผสมผสาน การกระตุ้นมะนาวและส้มโอออกผลนอกฤดูกาล สำหรับผลงานได้ทำการส่งเสริมและเผยแพร่รูปแบบการเกษตรแบบผสมผสาน ควบคู่กับการศึกษาในรูปแบบต่าง ๆ มีการจัดทำฟาร์มตัวอย่างในพื้นที่ การจัดงานวันรูปแบบการเกษตรแบบผสมผสาน การฝึกอบรมเกษตรกร การจัดภาพโปสเตอร์ การจัดนิทรรศการ การผลิตเอกสารทางวิชาการ รวมทั้งการเสนอผลงานโดยมุ่งเน้นให้เกษตรกรได้นำผลจากการศึกษาและพัฒนารูปแบบการเกษตรแบบผสมผสานของกลุ่มกิจกรรมที่ได้ผลดีมาก ดี และปานกลาง ไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับขีดจำกัดทางชีวภาพ และเศรษฐกิจ สังคมของเกษตรกร