เกษตรกรรายย่อยและครัวเรือนยากจนในชนบทได้พึ่งพิงทรัพยากรชีวภาพเพื่ออาหาร ที่อยู่อาศัย ยารักษาโรคและรายได้ การเสื่อมโทรมของระบบนิเวศน์ และการสูญเสียทรัพยากรพันธุกรรมและชนิดพืชและสิ่งมีชีวิตอันเกิดจากการใช้ประโยชน์ที่ดินและดำเนินระบบการผลิต ที่ไม่เหมาะสมมีผลกระทบต่อการดำรงชีพของชุมชนดังกล่าวเกษตรอินทรีย์ได้รับการส่งเสริมเพื่อฟื้นฟูและเสริมสร้างการบริการและจัดหาให้ของระบบนิเวศน์อย่างยั่งยืน และเพื่อเป็นการผลิตอาหารปลอดภัยและมีคุณภาพ แต่อย่างไรก็ตาม ระบบการผลิตอินทรีย์เดี่ยวเชิงพาณิชย์ที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ไม่อาจตอบสนองการทำงานของระบบนิเวศน์ตามคาดหมายได้ ดังนั้นการผนวกความหลากหลายทางชีวภาพในการผลิตเกษตรอินทรีย์จึงถูกเสนอเพื่อเป็นการปรับปรุงการทำงานของระบบอินทรีย์ บทความนี้นำเสนอผลการศึกษาเกษตรกรผู้ผลิตข้าวอินทรีย์ในจังหวัดเชียงใหม่เพื่อระบุโอกาสและข้อจำกัดในการผนวกแนวคิดความหลากหลายทางชีวภาพและในระบบการผลิตข้าวอินทรีย์ โดยดำเนินการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมกับ 5 กลุ่มเกษตรกรในระบบการผลิตข้าวอินทรีย์ที่มีระยะเวลาของการปรับเปลี่ยนแตกต่าง, และมีขนาดของกลุ่มตลอดจนระบบการจัดการไม่เท่าเทียมกัน เป็นแรงจูงใจในการปรับเปลี่ยน เกษตรกรส่วนใหญ่รับรู้ถึงระบบอินทรีย์แตกต่างจากเดิมที่เป็นแค่เพียงการ ลด ละ เลิก จากปัจจัยทางเคมีและแทนที่ด้วยปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพและ/หรือสารกำจัดศัตรูพืชชีวภาพเท่านั้น แต่กลุ่มส่วนใหญ่ได้มีการรวบรวมพันธุ์ข้าวพันธุ์พื้นเมืองเพื่อตอบสนองความต้องการผู้บริโภคเพิ่มขึ้น มีเพียงเกษตรกรบางรายที่ได้แรงบันดาลใจจากเกษตรกรรมยั่งยืนและความมั่นคงทางอาหารได้ผนวกข้าวอินทรีย์ในระบบเกษตรผสมผสาน นโยบายที่สนับสนุนการผลิตข้าวอินทรีย์ของข้าวดอกมะลิ105 มีส่วนลดโอกาสของการใช้ประโยชน์การปรับปรุงและการอนุรักษ์ข้าวพันธุ์พื้นเมือง